Người Nhật đã dạy con tự lập như thế nào?
Chúng ta biết tới việc dạy con tự lập, thả con ra ngoài theo cách của các bà mẹ Tây, vậy nhưng thực ra việc nuôi con theo “Tây” khó lắm vì đó là cả một sự khác biệt rất xa về văn hoá, quan điểm sống, môi trường và cả điều kiện tự nhiên. Do đó, nếu để nói về việc “thích” học tập đất nước nào trong cách giáo dục và nuôi dạy trẻ, thì tôi “mê” mẹ Nhật hơn cả.
Cùng là một quốc gia châu Á với nhiều nét văn hoá tương đồng, vậy nhưng
mẹ Nhật lại có cách dạy con rất tài tình. Chúng ta hãy tìm hiểu xem
những bà mẹ Nhật dạy con tự lập như thế nào.
Khi bé đi học
Trẻ con Nhật khi đến lớp phải tự mình thay quần áo, giày dép
Kể
cả khi ở nhà hay đi học, ba mẹ đều khuyến khích con tự làm những việc
cá nhân của mình. Trẻ em Nhật tự mình mặc quần áo, mang giày và xách đồ
của mình. Trẻ em Nhật thay đồ rất nhiều khi đến trường. Khi mới đến lớp,
bé phải tháo giày ra và thay bằng dép đi trong nhà. Nếu có giờ học thể
dục, bé cũng phải tự thay đồ và giày trong giờ ra chơi. Khi tham gia các
câu lạc bộ, bé lại thay đồ cho phù hợp với nội dung câu lạc bộ mà mình
tham gia.
Trẻ em Nhật dọn dẹp lớp học mỗi ngày
Bé
phải thu dọn bàn ghế và phòng học của mình sau giờ học. Việc này được
phân công đều cho tất cả các bạn trong lớp. Những công việc thường thấy
là lau bảng, giặt khăn lau, quét lớp…
Thời
gian học ở Nhật thường kéo dài từ sáng tới chiều. Các bé thường được mẹ
chuẩn bị bữa ăn mang theo và tự ăn trong những giờ nghỉ trưa. Việc một
đứa trẻ nhỏ tự ăn và dọn dẹp phần ăn của mình là điều hết sức bình
thường ở Nhật. Thậm chí, có bé mới học cấp 1 đã có thể nấu ăn.
Lớp học thu hoạch khoai lang
Ngoài
những tiết học trong lớp, bé sẽ được tham gia vào các lớp học ngoại
khóa sau giờ học. Có rất nhiều khóa học cho bé, những câu lạc bộ nữ công
dạy bé thêu thùa may vá hay nấu những món ăn thông thường hoặc những
câu lạc bộ thể thao như bắn cung, tập võ…
Trẻ mẫu giáo có thể được ba mẹ đưa đến trường nhưng khi lên lớp 1, các bé đã có thể tự đi một mình đến trường rồi.
Tập cho bé ngay từ nhỏ
Nên
bắt đầu từ những việc đơn giản, như việc cho trẻ tự mặc quần áo chẳng
hạn. Dạy bé phân biệt mặt trước sau, trái phải, dạy bé mặc quần áo như
thế nào. Có thể bé sẽ mất rất nhiều thời gian trong những lần đầu tiên.
Nhưng mẹ nên kiên nhẫn, khuyến khích hoặc khen ngợi bé thay vì làm dùm
bé. Sau một vài lần, bé hoàn toàn có thể tự mặc quần áo một cách nhanh
chóng.
Tập
cho bé tự gấp quần áo của mình hay chỉ đơn giản là đem cất ly nước bé
vừa uống xong có thể giúp bé tự lập hơn trong các hoạt động hằng ngày
của mình. Mẹ cũng có thể cho bé làm “chân chạy vặt” mỗi khi mẹ làm bếp,
vừa tăng cơ hội gần gũi giữa mẹ và bé vừa giúp bé tự lập hơn
Bắt
đầu từ những việc đơn giản và tăng dần mức độ khó lên khi bé đã quen
dần. Như khi bé quen với việc cất đồ chơi sau khi chơi, mẹ có thể khuyến
khích bé tự dọn dẹp phòng của mình hoặc giúp mẹ làm những công việc nhà
đơn giản. Mẹ cũng nên chú ý là không nên la mắng bé khi bé chưa thể tự
mình làm được những việc đó. Việc la mắng bé chỉ làm bé mất tự tin với
khả năng của mình. Thay vào đó, mẹ có thể nhẹ nhàng hướng dẫn cho bé
cách làm một lần nữa.
Khi
trẻ tập ăn, để hạn chế bát đũa đổ vỡ và các con bôi bẩn lung tung, cha
mẹ Nhật thường trải một tấm thảm nhựa dưới chân ghế ăn, bát, đũa cũng
dùng những loại bằng nhựa, được thiết kế đặc biệt phù hợp với khả năng
cầm của trẻ và thực phẩm cũng luôn cắt gọn đến phức trẻ có thể tự xúc mà
không gặp rắc rối.Trên bàn ăn, cha mẹ Nhật lúc nào cũng đặt một chiếc khăn ướt và một chiếc khăn ăn để trẻ có thể học theo người lớn tự vệ sinh cho sách. Bồn rửa mặt và đánh răng quá cao thì mẹ Nhật sẽ thiết kế một chiếc ghế để con trèo lên. Quần áo nhiều cúc con chưa biết cởi thì mẹ Nhật sẽ thiết kế những loại khoá kéo, kim băng cài hoặc cúc bấm đơn giản để con có thể tự mặc quần áo.
Về giày dép, luôn có một hình ngôi sao hoặc hoạ tiết nhỏ thêu vào để con biết phân biệt giày trái – phải mà tự đi đúng chân. Ở nhà muốn con biết tự cất đồ chơi thì cha mẹ sẽ làm một vài chiếc giỏ, trên đó dán đề can hiển thị loại đồ chơi được phép bỏ vào giỏ để trẻ hiểu qui tắc mà phân loại, cất giữ đúng chỗ.
Đừng chỉ trích kết quả
Mỗi
chúng ta khi làm việc tốt ai cũng mong muốn nhận được lời khen từ mọi
người. Và trẻ con cũng vậy. Theo các chuyên gia, việc giáo dục trẻ mầm
non điều quan trọng là quá trình để trẻ khám phá, học cách làm và rút ra
kinh nghiệm tự lập cho lần sau chứ không phải kết quả như thế nào.
Cha
mẹ Nhật quan niệm rằng chúng ta làm việc rất nhiều lần mới có thể thành
thạo, nên khi trẻ bắt đầu làm dù có chậm hay sai sót thì cũng là chuyện
rất bình thường. Do đó mà mẹ Nhật không bao giờ chê trách con cái,
ngược lại họ luôn khích lệ để trẻ hào hứng và tự lập hơn.
Người Nhật dạy con tự lập như thế nào?